ViDA verandert het Europese btw-stelsel ingrijpend

Er komt een grote verandering aan in het Europese btw-stelsel. Het hervormingspakket ‘VAT in the Digital Age’ (ViDA) is op 11 maart 2025 definitief goedgekeurd door de Raad van de Europese Unie. En dat heeft flinke gevolgen voor ondernemers, accountants en belastingadviseurs – zowel in Nederland als in de rest van Europa.

ViDA luidt een digitale revolutie in voor het btw-stelsel in de EU. De regels worden gemoderniseerd om beter aan te sluiten op de digitale economie, internationale handel en de groei van platformdiensten. Tegelijkertijd moet het pakket helpen om fraude te bestrijden én het doen van btw-aangifte eenvoudiger te maken. De veranderingen gaan tussen 2025 en 2035 gefaseerd in, maar het is slim om nu al te beginnen met voorbereiden.

Wat is ViDA?

ViDA staat voor ‘VAT in the Digital Age’ – ofwel: btw in het digitale tijdperk. Het is een Europees hervormingspakket met als doel het btw-systeem te moderniseren en digitaliseren. De kern? Meer grip op belastinginning, minder fraude en eenvoudigere btw-verplichtingen voor bedrijven, allemaal mogelijk gemaakt door technologie.

ViDA bestaat uit drie hoofdpijlers:

1. Digitale rapportage via e-facturatie
2. Nieuwe btw-verplichtingen voor platforms
3. Enkelvoudige btw-registratie in de EU

De drie pijlers van ViDA uitgelegd

1. Verplichte e-facturatie & realtime rapportage

Vanaf 1 juli 2030 worden bedrijven verplicht om bij grensoverschrijdende B2B-transacties binnen de EU e-facturen uit te reiken. Belangrijke punten op een rij:

• De e-factuur moet binnen 10 dagen na de levering of dienst worden gerapporteerd aan de belastingdienst.
• De afnemer moet de transactie ook melden – binnen 5 dagen na ontvangst van de factuur.
• Papieren en pdf-facturen verdwijnen dus uit beeld.
• Deze verplichting geldt voor intracommunautaire leveringen, verleggingsdiensten en het overbrengen van eigen goederen.
• De bekende “Opgaaf ICP” verdwijnt.
• Lidstaten mogen de regels uitbreiden naar binnenlandse transacties, maar dat is optioneel.
• Alle e-facturen moeten voldoen aan de Europese standaard (EN16931).

Landen die al eerder (vóór 1 januari 2024) nationale rapportageverplichtingen hadden, zoals Italië en Polen, krijgen tot 1 januari 2035 de tijd om hun systemen volledig in lijn te brengen met ViDA.

2. Nieuwe btw-verplichtingen voor platformdiensten

Vanaf 1 juli 2028 worden digitale platforms btw-plichtig voor bepaalde diensten zoals:

• Korte verhuur van accommodaties (denk aan Airbnb);
• Personenvervoer via platforms (zoals Uber).

Hoe zit dat precies? In veel gevallen dragen dienstverleners nu zelf geen btw af. Dankzij een nieuwe ‘platformfictie’ wordt het platform zelf geacht de dienst te leveren – en dus ook btw te betalen.

Let op: lidstaten kunnen de invoering uitstellen tot 1 januari 2030 of besluiten deze verplichting niet toe te passen als de dienstverlener onder de kleineondernemersregeling valt.

Platforms moeten daarnaast:

• Transactiedata nauwkeurig vastleggen;
• Gegevens elektronisch beschikbaar stellen aan belastingdiensten;
• Btw berekenen op basis van de plaats waar de dienst echt wordt geleverd (bij B2C-diensten).

3. Eén btw-registratie voor de hele EU

De derde pijler moet het aantal benodigde btw-registraties flink terugdringen. Dat gebeurt via:

• Een uitgebreidere OSS-regeling (One Stop Shop);
• Een ruimere toepassing van de verleggingsregeling;
• Een nieuwe regeling voor het overbrengen van eigen goederen.

Wat betekent dat concreet?

Vanaf 1 januari 2028 kunnen meer transacties via één btw-aangifte worden gemeld – waaronder:

• B2C-leveringen van energieproducten (vanaf 1 januari 2027);
• Verplaatsingen van eigen goederen binnen de EU;
• Binnengrenzeloze leveringen aan particulieren (onder voorwaarden);
• Installatie- en montageleveringen aan particulieren;
• Verkoop aan particulieren aan boord van EU-vervoersmiddelen.

Ook buitenlandse leveranciers hoeven zich in veel gevallen niet meer lokaal te registreren. En voor het verplaatsen van eigen goederen komt er een optionele regeling via de OSS: je meldt de verplaatsing maandelijks aan, en de verwerving wordt in het ontvangende land vrijgesteld van btw.

Conclusie: begin op tijd

ViDA is veel meer dan alleen een paar nieuwe regels. Het is een complete herziening van het Europese btw-stelsel. De impact is groot – en de voorbereiding kost tijd. Zorg dus dat je organisatie er klaar voor is. Begin op tijd, voorkom verrassingen, en gebruik de overgang als kans om je fiscale processen toekomstbestendig te maken.