Turboliquidatie en financiële verslaglegging

Op 15 november 2023 is de nieuwe wetgeving inzake turboliquidatie ingevoerd onder de naam ‘Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie’. Inmiddels hebben de eerste turboliquidaties op grond van de nieuwe wet plaatsgevonden. Hoewel deze wet al op diverse plaatsen is besproken en becommentarieerd willen we hierbij aandacht besteden aan de deponeringsplicht van de documentatie waar het de financiële verslaglegging betreft.

De wet eist de navolgende deponeringen:

Deze verplichting rust op het bestuur van de vennootschap. Het bestuur ervaart ook de consequenties indien zij niet aan deze verplichtingen voldoet. Het is overigens de Algemene Vergadering die het liquidatiebesluit neemt en daarmee het bestuur ‘opzadelt’ met deze verplichtingen. Indien een bestuurder deze verantwoordelijkheid niet wenst te nemen zal hij/zij moeten defungeren. Interessant is de vraag op welk orgaan van de B.V. de deponeringsverplichting komt te rusten indien de Algemene Vergadering geen opvolgend bestuurder kan vinden. Het ontbreken van een bestuur houdt immers de liquidatie niet tegen. Overigens is het juridisch vreemd dat deze opgaven moeten worden gedaan nadat de vennootschap is ontbonden en dus is opgehouden te bestaan. Bij een turboliquidatie houdt de B.V. namelijk direct bij het ontbindingsbesluit op te bestaan.

Formulier ‘Tijdelijke wet transparantie Turboliquidatie’

Voor wat betreft de te deponeren verplichtingen haken we aan bij het formulier ‘Tijdelijke wet transparantie Turboliquidatie’ van de Kamer van Koophandel. Aan de hand van een aantal stappen kan dit formulier worden ingevuld. Bij een aantal stappen willen we stilstaan.

Een bijzonderheid hierbij is dat volgens de Memorie van Toelichting (MvT) met het ontbinden van de B.V. niet de jaarrekening over het afgesloten boekjaar openbaar hoeft te worden gemaakt. Dat betekent dat het bestuur een keuze heeft om, ofwel de jaarrekening over het afgelopen boekjaar af te ronden en te deponeren, of over die periode een staat van baten en lasten op te stellen zoals bedoeld in artikel 2:19b lid 1 onder a. Deze keuze geeft het formulier ook weer. Wil men besparen op accountantskosten en -formaliteiten dan biedt de wet dus de mogelijkheid daartoe.

Stap 3: Toelichting

Geen baten
Geef in het veld hiernaast een beschrijving van de oorzaak van het ontbreken van baten op het tijdstip van de ontbinding. Het is niet voldoende als je hier alleen opschrijft dat er geen geld meer was. Leg uit waarom de rechtspersoon op dit moment geen bezittingen meer heeft. Dat kan bijvoorbeeld komen door de gevolgen van de corona-uitbraak. Die maakte dat de rechtspersoon niet meer levensvatbaar was. En dat vervolgens alle bezittingen zijn verkocht om te kunnen stoppen.

Let op! Noteer hier i.v.m. privacy geen persoonsgegevens zoals namen en adressen.

Afgewikkeld vermogen
Heb je toegewerkt naar de ontbinding en beëindiging van de rechtspersoon door bijvoorbeeld lopende overeenkomsten met klanten of leveranciers te beëindigen, de baten van de rechtspersoon te verkopen en de opbrengsten te verdelen? Beschrijf dit in het veld hiernaast. Geef aan welke baten er aanwezig waren, welk bedrag die hebben opgeleverd, en hoe je die opbrengst hebt verdeeld. Doe dit alleen voor de periode waarin je bezig was met de ontbinding van de rechtspersoon.

Je hebt bijvoorbeeld voorraden verkocht of geld gekregen dat anderen nog aan je moesten betalen. Denk ook aan de eventuele schulden die je zoveel mogelijk afbetaald hebt. En als je daarna nog geld overhad, heb je dat mogelijk uitbetaald aan de aandeelhouder(s) van de rechtspersoon.

Let op! Noteer hier i.v.m. privacy geen persoonsgegevens zoals namen en adressen.

Bij Stap 3 wordt gevraagd naar de handelingen die voorafgaande aan het liquidatiebesluit zijn verricht. De zogenaamde ‘vereffening voor liquidatie’. Deze vraag moet crediteuren het inzicht geven of er wellicht vermogen is onttrokken waardoor zij worden benadeeld, dan wel dat er schulden selectief zijn voldaan. De vraag is echter hoe ver men terug moet gaan in de tijd. Het formulier stelt dat dit dient te geschieden voor de periode ‘waarin u bezig was met de ontbinding van de rechtspersoon’. Dit is natuurlijk een subjectieve benadering die veel ruimte laat voor verschillende interpretaties. In het geval er geen crediteuren onbetaald worden gelaten, is het opstellen van een dergelijke beschrijving niet zo lastig. In het geval er wel schulden onbetaald worden gelaten, komen er allerlei (juridische) vraagstukken aan de orde zoals paulianeus handelen en selectieve betaling.

Overigens stelt de MvT dat altijd de wet gevolgd dient te worden bij een turboliquidatie ook al zijn er geen crediteuren: “De voorgestelde verantwoordings- en bekendmakingsplicht geldt ongeacht of de beëindigde rechtspersoon schulden achterlaat of niet. Ook als er geen schulden achterblijven, is een verantwoordingsplicht van belang”. Het is natuurlijk de vraag of dit nut heeft, maar heel bezwaarlijk is dit niet.

Het betreft hier een opgave van de onbetaald gebleven schuldeisers. Het kan dus zijn dat er wel een gedeelte wordt betaald maar een ander deel niet. Op grond van de privacyregels mogen geen persoonsgegevens worden genoemd, maar bedrijfsgegevens kunnen wel genoemd worden. Het is echter de vraag of het wenselijk is alles zo te openbaren.

Daarnaast is de grote vraag natuurlijk hoe omgegaan moet worden met vorderingen die niet erkend worden of eventuele potentiële vorderingen. Zoals bekend is een turboliquidatie mogelijk indien er geen ‘baten’ zijn waarbij het begrip ‘baten’ ruim moet worden uitgelegd. Ook voor een heropening van een liquidatie ligt de toets voor de aanwezigheid van baten laag (ECLI 2019:6863). Geldt hetzelfde voor de post crediteuren? Moeten ook ‘potentiële schuldeisers’ worden verantwoord en geïnformeerd zoals bedoeld in artikel 2:19b lid 2? De MvT spreekt van ‘eventuele schuldeisers’ en van ‘het achterlaten van schulden’. Het is het bestuur wat een inschatting maakt van de post ‘crediteuren’ en kan hierin dus te betwisten keuzes maken.

Stap 4: Jaarrekeningen overige boekjaren

Heeft u nog niet alle jaarrekeningen over voorgaande jaren gedeponeerd? Doe dit dan alsnog. Zorg dat die jaarrekeningen volledig zijn en, als daarvoor een verplichting bestaat, een accountantsverklaring is inbegrepen. Deponeer de jaarrekeningen digitaal. Als de rechtspersoon al ontbonden is, voeg de jaarrekeningen dan toe als bijlagen bij dit formulier.

Conclusie

Aan het bestuur van een B.V. worden op grond van deze nieuwe wetgeving de nodige eisen gesteld voor wat betreft het opstellen en deponeren van de nodige gegevens en het informeren van de schuldeisers. Dit met als doel de malafide praktijken in te perken en crediteuren het gewenste inzicht te geven. Deze verplichting bestaat ook indien er geen crediteuren bestaan.

Het begrip ‘crediteur’ of ‘schuldenaar’ of ‘schulden’ zal nog wel ingevuld moeten worden. Het lijkt voor de hand te liggen dat hieronder de in de jaarrekening opgenomen schuldeisers zijn maar het begrip kan veel ruimer zijn. Net zo goed als het begrip ‘baten’ van artikel 2:19 lid 4 ruim moet worden uitgelegd kunnen we ons voorstellen dat ook het begrip ‘schulden’ meer omvattend is dan een balanspost.