Advieswijzer Informatieplicht energiebesparing
Energiebesparingsplicht
Ondernemers die jaarlijks meer dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m3 gas verbruiken, hebben een energiebesparingsplicht. Ze moeten alle rendabele energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van 5 jaar of minder nemen, inclusief CO2-reducerende maatregelen. Als alternatief moeten ze de Erkende Maatregelenlijst voor energiebesparing volgen. Rapportage is verplicht om de vier jaar.
LET OP!
Heeft u dit nog niet gedaan, dan bent u verplicht uiterlijk 1 december 2023 digitaal te rapporteren bij de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO). Meer informatie over de energiebesparingsplicht is te vinden via Energiebesparingsplicht vanaf 2023 (rvo.nl).
Uitbreiding besparingsplicht
Ook voor ETS-ondernemingen, de glastuinbouw en bedrijven die over een omgevingsvergunning milieu dienen te beschikken, geldt de energiebesparingsplicht per 1 juli 2023. ETS-ondernemingen zijn bedrijven die verplicht moeten deelnemen aan het Emission Trade System, een handelssysteem voor de CO2-uitstoot van de industrie. In dat systeem moeten bedrijven voor elke ton aan CO2-uitstoot één emissierecht inleveren, dat men kan kopen en eventueel verhandelen. Het aantal emissierechten wordt jaarlijks lager vastgesteld, zodat bedrijven ofwel steeds duurdere emissierechten moeten kopen, ofwel moeten investeren in het beperken van de uitstoot.
Regels bij verhuur
Bent u de enige gebruiker van een gebouw, dan bent u ook verantwoordelijk voor de te nemen energiebesparende maatregelen én voor de te leveren informatie hierover. Voor maatregelen met betrekking tot het gebouw treedt u in overleg met de eigenaar. De eigenaar van het gebouw is verantwoordelijk voor de maatregelen hieromtrent, tenzij anders contractueel is afgesproken. De maatregelen waarvoor u als huurder verantwoordelijk bent, dient u ook zelf te nemen. Bij een gebouw met meerdere huurders is de eigenaar verantwoordelijk voor de te nemen energiebesparende maatregelen aan het gebouw. De huurders zijn verantwoordelijk voor de maatregelen van het proces. Het ligt voor de hand dat de gebouweigenaar, bij weinig processen die plaatsvinden bij de huurders, ook rapporteert namens de huurders.
LET OP!
Het ligt voor de hand dat degene die de maatregelen uitvoert ook rapporteert over de maatregelen. Er zijn bijvoorbeeld situaties, zoals in winkelcentra, dat de eigenaar van het winkelcentrum rapporteert over de collectieve voorzieningen, zoals een roltrap of verlichting en dat de huurder verantwoordelijk is voor het uitvoeren van de maatregelen en hierover dan ook rapporteert.
Erkende Maatregelenlijst energiebesparing (EML)
Bedrijven die onder de energiebesparingsplicht vallen, moeten elke vier jaar aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) rapporteren over hun energiebesparende initiatieven. Deze rapportage is gebaseerd op de Erkende Maatregelenlijst Energiebesparing (EML), die maatregelen bevat met een terugverdientijd van vijf jaar of minder. Bedrijven moeten aangeven welke van deze maatregelen ze hebben geïmplementeerd of welke alternatieve maatregelen ze hebben genomen.
De EML bestaat uit drie categorieën: ‘gebouwen’, ‘faciliteiten’ en ‘processen’. Bedrijven moeten bepalen welke categorieën relevant zijn voor hun activiteiten en vervolgens de bijbehorende maatregelen uitvoeren. Voor gebouwen omvat dit bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen voor verwarming en verlichting. Faciliteiten omvatten maatregelen voor koeling, roltrappen en serverruimten. Processen omvatten maatregelen om warmteverlies te beperken en energiebesparing in veehouderijen.
De noodzaak om een specifieke maatregel direct uit te voeren, hangt af van verschillende factoren, waaronder de huidige situatie en technische overwegingen. Bijvoorbeeld, als een ruimte niet wordt verwarmd, is energiebesparing op het gebied van verwarming niet van toepassing. Bovendien kan de terugverdientijd van sommige maatregelen variëren en is het soms rendabel om maatregelen te nemen tijdens renovatiewerkzaamheden, zoals het installeren van isolerend glas tijdens gevelrenovaties.
LET OP!
Momenteel ligt er een wetsvoorstel om de terugverdientijd van vijf jaar naar zeven jaar te brengen. Dit zal vanaf de volgende rapportageronde in 2027 het geval zijn.
Voor de glastuinbouw geldt sinds 1 juli 2023 ook de energiebesparingsplicht. Voor deze sector is een specifieke EML beschikbaar.
EED-auditplicht
De Europese Richtlijn Energie-Efficiëntie (EED) vereist rapportage en energie-efficiëntiemaatregelen van grote bedrijven die niet als mkb worden geclassificeerd, met criteria zoals maximaal 250 werknemers, €50 miljoen omzet en/of €43 miljoen balanstotaal. Het doel is inzicht geven in energiegebruik en besparingskansen. Rapportage omvat energiebesparende maatregelen met ongeacht de terugverdientijd. Slablonen zijn beschikbaar op rvo.nl. Als uw bedrijf intern transport beheert, geldt de rapportageplicht; anders kan de vervoerder rapportageplichtig zijn. Woon-werkverkeer van werknemers valt er niet onder. Rapportage omvat energieverbruik en besparingslijsten. Rapportage gebeurt om de vier jaar, vanaf 4 juli 2023, digitaal met eHerkenning niveau 2+ of hoger bij de RVO.
LET OP!
U bent wettelijk verplicht uw EED-rapportage aan te leveren. Doet u dit niet, dan kan de RVO u een last opleggen met een dwangsom. Voldoet u dan nog niet aan uw verplichting, dan dient u de dwangsom te betalen.
Onderzoeksplicht
Grote energie verbruikende bedrijven kunnen ook nog te maken hebben met een onderzoeksplicht inzake energiebesparing. Dit geldt voor locaties van bedrijven met een jaarlijks energiegebruik vanaf 10 miljoen kWh elektriciteit of 170.000 m3 aardgas. Of de onderzoeksplicht op de activiteiten van uw bedrijf van toepassing is, hangt af van wie de milieuregels voor de milieubelastende activiteit van uw bedrijf bepaalt. Om te bepalen of er een onderzoeksplicht geldt voor de locatie kunnen ondernemers het stappenplan raadplegen: Stappenplan Energiebesparing Rapportageplicht (rvo.nl). De onderzoeksplicht houdt in dat u eens per vier jaar onderzoekt welke energiebesparende maatregelen u moet nemen. Dit dient u digitaal te rapporteren bij de RVO. U moet in uw rapportage ook aangeven welke maatregelen u de voorafgaande periode al heeft genomen.
Wettelijk is bepaald over welke aspecten van uw bedrijfsvoering u met betrekking tot energiebesparing moet rapporteren. Dit betreft onder meer een analyse van uw energieverbruik, waaronder een opgave van onbenutte warmtestromen alsmede een inventarisatie van kosteneffectieve CO2-reducerende maatregelen. Ook hiervoor kunt u gebruikmaken van de EML. Voor uw rapportage is wettelijk vastgelegd hoe u de terugverdientijd van een investering en de CO2-reductie dient te berekenen. U kunt voor uw rapportage gebruikmaken van sjablonen die u kunt vinden op de site van de RVO.
LET OP!
De eerstvolgende rapportage moet uiterlijk 1 december 2023 bij de RVO binnen zijn.
Fiscale maatregelen m.b.t. energiebesparing
Voor maatregelen waarvan de terugverdientijd langer is dan vijf jaar, bestaat geen plicht deze uit te voeren. Voor dergelijke maatregelen komt u vaak wel in aanmerking voor de energie-investeringsaftrek (EIA). Deze aftrek is met name bedoeld voor energiebesparende investeringen die, gelet op het rendement, nog onvoldoend rendabel zijn. Door hiervoor een fiscale aftrek te verlenen, dalen de nettokosten van de investering en is deze eerder rendabel.
Alleen bedrijfsmiddelen die op de zogenaamde Energielijst staan, komen voor de EIA in aanmerking. De Energielijst kunt u inzien en downloaden op de site van de RVO en wordt ieder jaar vernieuwd. De EIA levert voor investeringen in het jaar 2023 een extra aftrek van de winst op van 45,5%. Het totale maximumbedrag dat voor de EIA in aanmerking komt, bedraagt €136 miljoen. Een investering in een bedrijfsmiddel dat bijvoorbeeld €100.000 kost en op de Energielijst staat, levert dus een extra aftrek op de winst op van €45.500.
Overweegt u een investering te doen in energievriendelijke bedrijfsmiddelen? Dan is het wellicht interessant dit in 2023 nog te doen. Dit plan moet nog wel worden goedgekeurd door de Tweede en Eerste Kamer.
LET OP!
In het Belastingplan 2024 is opgenomen dat de EIA in 2024 wordt verlaagd van 45,5% naar 40%.
Handhaving
Een onderneming die voldoet aan de daarvoor geldende voorwaarden is wettelijk verplicht energiebesparende en/of CO2-reducerende maatregelen te treffen, te rapporteren en/of te informeren. Zijn er maatregelen genomen die niet staan vermeld op de EML, dan is het bevoegd gezag ook gerechtigd te controleren of de genomen alternatieve maatregelen voldoende zijn geweest. Voldoet een onderneming niet aan haar plichten, dat is het bevoegd gezag gerechtigd om eerst een waarschuwingsbrief te versturen. Ook kan het bevoegd gezag een dwangsom opleggen. Het bevoegd gezag is veelal de gemeente, de provincie of het Rijk. De hoogte van de dwangsom moet evenredig zijn aan de ernst van de overtreding en is bedoeld om bedrijven er alsnog toe te brengen de vereiste maatregelen te nemen dan wel te rapporteren en/of te informeren. Een bedrijf moet de dwangsom betalen als niet alsnog aan de wettelijke plichten wordt voldaan, vóór de termijn die daartoe door het bevoegd gezag gesteld is. Bij het vaststellen van deze termijn wordt rekening gehouden met de tijd die nodig is om een geconstateerde overtreding te beëindigen. Een dwangsom kan herhaald worden bij het niet blijven voldoen aan de wettelijke regels.
Meer informatie: RVO
De energiebesparingsplicht, de informatieplicht en de rapportageplicht bestaan voor de gemiddelde ondernemer uit behoorlijk ingewikkelde regelingen. Er zijn tal van bedrijven die ondernemers deze werkzaamheden tegen betaling uit handen kunnen nemen. Als u googelt op ‘energiebesparingsplicht advies’ blijkt dat er aan adviseurs keuze genoeg is.
Op RVO.nl kunt u terecht voor alle informatie die op uw specifieke situatie, voor uw branche of bedrijf, van toepassing is. Via deze site dient u ook uw rapportages digitaal aan te leveren, waarvoor eHerkenning niveau 2+ of hoger met machtiging RVO-diensten niveau eH2+ nodig is.
Meer informatie: DEB
Voor informatie inzake de energiebesparingsplicht en rapportageplichten kunt u ook terecht op de site deb.nl (duurzaam energie besparen). DEB verstrekt informatie aan ondernemers die geconfronteerd worden met de wettelijke plichten op dit gebied, maar ook aan ondernemers die niet verplicht zijn tot energiebesparende maatregelen en overwegen om hier uit het oogpunt van kostenbesparing toe over te gaan.
DEB werkt samen met tal van branches, zodat de informatie zo veel mogelijk toegespitst is op de persoonlijke situatie van de ondernemer. U kunt op de site van DEB kosteloos inloggen en hier een eigen account aanmaken.
TIP!
DEB heeft een praktisch overzicht van alle 150 maatregelen die deel uitmaken van de EML.
Wilt u meer weten over bovenstaand onderwerp of heeft u andere vragen? Ik help u graag.
Pauline Bloemberg-Hirs
Partner